Coco Chanel, właściwie Gabrielle Bonheur Chanel – francuska projektantka, bizneswoman, założycielka domu mody CHANEL, ikona i legenda mody, która wyswobodziła kobiety z gorsetów i na dobre zrewolucjonizowała damską modę.
Kultowe projekty Coco Chanel
Gabrielle Chanel była jedyna projektantką mody, którą magazyn TIME umieścił na liście 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie w XX wieku. Jej twórczość wybiegała daleko poza projektowanie odzieży – obok kreacji couture, proponowała biżuterię, torebki i perfumy. To jej zawdzięczamy tweedowy żakiet, kostium złożony z marynarki i spódnicy, czarną, prostą sukienkę „małą czarną”, pasiasty top w marynarskim stylu, dopasowany golf, sznury pereł na szyi, ale też sztuczną biżuterię.
Chanel w marynarskim topie
Młodość Coco Chanel
Gabrielle Bonheur Chanel przyszła na świat 19 sierpnia 1883 roku we francuskiej miejscowości Saumur jako córka Alberta Chanel i Jeanne Devolle. Miała pięcioro rodzeństwa, dwie siostry i trzech braci. W 1895 roku zmarła matka, ojciec wysłał synów do pracy, a córki odesłał do sierocińca przy klasztorze w Aubazine. To tam młoda Gabrielle nauczyła się szyć, a zdolności krawieckie rozwijała dalej u ciotki.
Młoda Gabrielle Chanel zatrudniła się jako krawcowa, a wieczorami występowała jako piosenkarka i tancerka w kawiarniach w Moulins i Vichy, gdzie prawdopodobnie tam nazwano ją Coco. W 1906 roku, 23-letnia Gabrielle pracowała jako performerka w spa w Vichy. Niski poziom wokalu Chanel kazał jej zmienić pracę – zatrudniła się w Grande Grille, gdzie wydawała leczniczą wodę z Vichy. Po sezonie wróciła do Moulin, ale jej kariera sceniczna dobiegła końca.
Chanel zaczęła spotykać się z oficerem Étienne Balsanem, dziedzicem firmy tekstylnej, niedługo potem została jego kochanką i zamieszkała z nim na Zamku Royallieu, niedaleko Compiègne. W 1908 Coco wdała się w romans z przyjacielem Étienne – kapitanem Arthurem Edwardem „Boy” Capelem. Ich związek trwał 9 lat (nawet mimo jego ślubu w tym czasie), aż do śmierci kochanka w wypadku samochodowym w 1919 roku.
Arthur Edward Boy Capel i Coco Chanel
Początki kariery Coco Chanel
Karierę kreatorki mody Coco Chanel rozpoczęła będąc jeszcze z Balsanem – zaczęła od projektowania kapeluszy, szybko otworzyła własną firmę i w 1910 roku stała się licencjonowaną kapeluszniczką. Otworzyła sklep o nazwie Chanel Modes przy 21 rue Cambon w Paryżu. Jaj kariera mocno nabrała tempa, kiedy aktorka Gabrielle Dorziat założyła jej kapelusz w sztuce „Bel Ami” w 1912 roku, a następnie pozowała w nakryciach głowy z metką Chanel do sesji dla Les Modes.
W 1913 roku Gabrielle otworzyła butik w Deauville, gdzie oferowała również odzież w stylu casual deluxe, przeznaczoną do wypoczynku i sportu. Marka Chanel sprzedawała tu kapelusze, żakiety, swetry i bluzki w paski inspirowane marynarzami. Kolejne sukcesy zachęciły Chanel do otwarcia kolejnego punktu w Biarritz, nie był to jednak sklep, ale miejsce sprzedaży położone w willi naprzeciwko kasyna. To tam poznała Dymitra Romanowa, Wielkiego Księcia Rosji, z którym miała romans.
CHANEL couture
W 1919 roku marka CHANEL stała się pełnoprawnym domem mody z siedzibą przy 31 rue Cambon w Paryżu. Założycielka inwestowała w rozwoju swojej marki, kupowała kolejne lokalizacje przy tej ulicy, aż w końcu mogła się pochwalić pięcioma kamienicami i pierwszym takim, interdyscyplinarnym butikiem. Pod jednym adresem klienci mogli znaleźć odzież, dodatki, biżuterię i zapachy z metką CHANEL.
W latach 20. XX wieku Coco zaczęła organizować prezentacje swoich kolekcji, ale też zajęła się tworzeniem kostiumów do baletu – w latach 1923-1937 współpracowała z choreografem Sergiejem Diagilewem i tancerzem Wacławem Niżyńskim przy ich produkcjach. W tym czasie dostała też propozycję z branży kinematograficznej. Za intratną sumę projektowała kostiumy do filmów MGM Studios w Hollywood. Projektantka tworzyła kreacje dla takich gwiazd, jak Gloria Swanson, Ina Claire, Greta Garbo czy Marlene Dietrich – dwie ostatnie aktorki stały się potem jej prywatnymi klientkami.
CHANEL No.5
W 1922 roku Chanel poznała biznesmana Pierre`a Wertheimera, który chciał sfinansować promocję perfum Chanel No.5. Dwa lata później stworzyła z braćmi Wertheimerami, Pierrem i Paulem, firmę „Parfums Chanel”. Po podziale firmy Gabrielle dostała wyłącznie 10 proc. akcji i niezadowolona ze współpracy, pracowała ponad dwadzieścia lat, aby w pełni odzyskać kontrolę nad koncernem. Walka na drodze prawnej zakończyła się dopiero w 1947 roku. Coco Chanel odzyskała dochód uzyskany ze sprzedaży perfum podczas wojny, stała się w tym czasie jedną z najbogatszych kobiet świata. Ponadto, Pierre Wertheimer zgodził się opłacać wszystkie koszty życia Chanel, aż do jej śmierci.
Reklama Chanel No.5
Coco Chanel po wojnie
W 1945 roku Coco Chanel przeprowadziła się na kilka lat do Szwajcarii. W tym czasie musiała zmierzyć się z dominacją męskich projektantów paryskich, jak Christian Dior, Cristobal Balenciaga, Robert Piguet czy Jacques Fath, którzy proponowali modę zupełnie inną niż marka CHANEL.
W wieku ponad 70 lat, po tym, jak jej dom mody został zamknięty na 15 lat, Chanel poczuła, że czas powrócić do branży. Wielki powrót domu CHANEL w 1954 roku został w pełni sfinansowany przez Pierre`a Wertheimera. Po prezentacji kolekcji, prasa nie sprzyjała Coco ze względu na jej kontrowersyjną aktywność podczas wojny, ale też konserwatywne projekty. Lojalna wobec Gabrielle pozostała jednak Bettina Ballard, wpływowa redaktora amerykańskiego Vogue`a, która opisała jej projekty na łamach magazynu i poleciła kolekcję do sesji z modelką Marie-Hélène Arnaud, która stała się też twarzą marki w latach 50. Dzięki tej rekomendacji oraz noszeniu przez samą Ballard kostiumu Chanel, kolekcja francuskiej firmy stała się sławna w USA.
Marie-Hélène
Arnaud w projektach Chanel w 1954 roku
Coco Chanel – śmierć
Coco Chanel zmarła 10 stycznia 1971 roku w Hotelu Ritz, gdzie mieszkała od ponad 30 lat. Jej pogrzeb odbył się w Kościele de la Madeleine w Paryżu, a w pierwszych rzędach na ceremonii można było zobaczyć modelki związane z projektantką. Trumna z ciałem kreatorki została obsypana białymi kwiatami – oczywiście ukochanymi przez Coco kameliami, gardeniami, storczykami, azaliami, ale i kilkoma czerwonymi różami. Grób Coco Chanel znajduje się na cmentarzu Bois-de-Vaux Cemetery, w Lozannie, w Szwajcarii.
