Nagroda Akademii Filmowej tzw. Oscar (anG. Oscar lub Academy Award) to coroczna nagroda przyznawana przez Amerykańską Akademię Sztuki i Wiedzy Filmowej (Academy of Motion Picture Arts and Sciences) w branży filmowej. Pierwsza gala rozdania nagród odbyła się w 1929 roku.
Nagradzane są wstępnie nominowane filmy, które pojawiły się w amerykańskich kinach w poprzedzającym roku kalendarzowym. Uroczystość wręczenia Oscarów ma miejsce zwykle wczesną wiosną. Oscary, poza jedną kategorią, otrzymują zazwyczaj filmy anglojęzyczne. Ceremonia ich rozdania od 2002 roku odbywa się w Teatrze Dolby w Hollywood. Obecnie Oscary uznawane są za najbardziej prestiżową nagrodę filmową pomimo, że dotyczą głównie kinematografii amerykańskiej.
OSCARY: HISTORIA
Nagrody Akademii Filmowej ufundowano w 1927 roku. Pierwsze z nich zaprezentowano w 1929 roku w Hollywood Roosevelt Hotel przy udziale 250 gości. Gala trwała tylko 15 minut.
Początkowo Oscary nie cieszyły się taką popularnością jak obecnie, a przedstawiciele mediów opuścili pierwszą galę jeszcze przed jej zakończeniem. Do rozgłosu przyczyniły się radio, a następnie telewizja. Wyniki podawano do gazet o godzinie 23:00 w noc gali. Po czasie zaprzestano tej praktyki – Los Angeles Times zapowiedziało zwycięzców jeszcze przed rozpoczęciem ceremonii w 1940 roku. W rezultacie od tego czasu Akademia stosuje zapieczętowane koperty do wyjawiania nazwisk zwycięzców. Poza kopertami zmieniło się miejsce gali. Na początku lat 40. z hoteli uroczystość przeniesiono do teatrów np. do Gruman’s Chinese Theatre w 1944 roku. Od 2002 roku nagrody przyznawano w nowym Teatrze Dolby. Pierwsze gale wręczenia nagród Akademii miały miejsce na przełomie miesięcy marzec/kwiecień. Od 2004 roku ceremonia odbywała się w ostatnią niedzielę lutego. Jedynie w 2006 roku odstąpiono od tej formuły.
W historii Oscarów przekładano daty ceremonii ze względu na wydarzenia o globalnym znaczeniu. Takie sytuacje miały miejsce w 1938 roku z powodu powodzi w Los Angeles i w 1968 roku – pogrzeb Martina Luthera Kinga i w 1981 roku (zabójstwo Ronalda Reagana).
OSCARY: STATUETKA
Nagroda to statuetka o formie rycerza opierającego się na dwuręcznym mieczu, stojącego na rolce filmu posiadającej 5 szprych, z której każda symbolizuje jedną z grup zawodowych zaprezentowanych w Akademii: aktorów, scenarzystów, reżyserów, producentów i techników. Nagroda ma wagę ok. 3,9 kg i ok. 35 cm wysokości. Oscar jest wykonany z tzw. britannium – miedzi, cyny i 24-karatowego złota. Statuetka to dzieło projektu Cedrica Gibbonsa w 1928 roku, a jej odlew wykonał rzeźbiarz George Stanley.
Statuetki są wykonywane przez jedną z fabryk w Chicago. Oficjalnie nagroda Akademii nazywana jest Academy Award of Merit, jednak od roku 1931 używa się potocznej nazwy Oscar (za oficjalną przyjęto tę nazwę w 1939 roku). Jak legenda głosi, nazwa wiązała się z wypowiedzią Margaret Herrick w 1931 roku, która porównała statuetkę do wuja Oscara Pierce’a. Jeden z dziennikarzy, Sidney Skolsky spopularyzował określenie w felietonach. Istnieje też opinia, że nazwę Oscar nadała aktorka Bette Davis.
W 1929 roku po raz pierwszy Nagrody Akademii przyznano w 13 kategoriach. Obecnie liczba ta zwiększyła się do 24 (w każdej z nich ogłasza się od 2 do 5 nominacji, oprócz kategorii „Najlepszy fim”, w której od 2009 roku nominuje się 10 filmów).
OSCARY: KATEGORIE
Produkcja: Najlepszy Film, Najlepszy Reżyser, Najlepszy Scenariusz Oryginalny i Najlepszy Scenariusz Adaptowany.
Aktorskie: Najlepszy Aktor, Najlepsza Aktorka, Najlepszy Aktor Drugoplanowy, Najlepsza Aktorka Drugoplanowa.
Techniczne: Najlepsza Scenografia i Dekoracja Wnętrz, Najlepsze Zdjęcia, Najlepszy Montaż.
Dźwięk i efekty specjalne: Najlepsze Efekty Specjalne, Najlepszy Dźwięk, Najlepszy Montaż Dźwięku.
Muzyczne: Najlepsza Muzyka, Najlepsza Piosenka.
Kostiumy i charakteryzacja: Najlepsze Kostiumy, Najlepsza Charakteryzacja.
Animacje: Najlepszy Pełnometrażowy Film Animowany, Najlepszy Krótkometrażowy Film Animowany,
Dokumentalne: Najlepszy Pełnometrażowy Film Dokumentalny, Najlepszy Krótkometrażowy Film Dokumentalny,
Pozostałe: Najlepszy Film Nieanglojęzyczny, Najlepszy Krótkometrażowy Film Aktorski, Najlepsza choreografia.
OSCARY OKOLICZNOŚCIOWE
Oscary Honorowe i Specjalne, Nagroda im. Irvinga G. Thalberga, Nagroda za działalność humanitarną im. Jeana Hersholta, Nagroda im. Gordona E. Sawyera, Academy Juvenile Award.
OSCARY: CIEKAWOSTKI
Aktorzy i aktorki, którzy w dwóch kolejnych latach otrzymywali Oscary: Luise Rainer (1936-1937), Spencer Tracy (1937-1938), Katharine Hepburn (1967-1968), Jason Robards (1976-1977), Tom Hanks (1993-1994).
