LATA 50. MODA: POWOJENNA MODA UTYLITARNA
Rok 1941/1942 dał początek tzw. modzie utylitarnej (z ang. utility scheme). Wraz z wybuchem II wojny światowej funkcjonalność wyparła szyk i estetykę. Głównym założeniem była jak największa oszczędność na materiałach, a zarazem jego najbardziej ekonomiczne wykorzystanie. W czasie wojny obowiązywały specjalne zasady, które dokładnie określały co i jak powinno być noszone.
Aby oszczędzić cenne materiały, takie jak wełna i jedwab, używane do produkcji mundurów i spadochronów, najpierw rząd brytyjski, a później amerykański uchwalił ustawy ograniczające zużycie tkanin i reglamentację odzieży. Zanim zostały one zatwierdzone przez rząd, tematem rozmyślań i obaw władz była reakcja kobiet na tak duże ograniczenia w kontekście ubioru. Co ciekawe, kobiety wcale nie protestowały. Wręcz przeciwnie, wprowadzone zmiany zaakceptowały znacznie szybciej i spokojniej niż mężczyźni.
Ubrania, które proponował utility scheme były bardzo proste. Zamysłem rządu było stworzenie wytrzymałej garderoby, która będzie służyła przez długi czas i nie wyjdzie przedwcześnie z mody. Ornamenty i dekoracje zostały ograniczone do minimum, przeważały kolory ziemi i czerń. Zrezygnowano z modelującej ciało bielizny. Kobiece talie zostały oswobodzone z objęć pasów nadając sukienkom prosty charakter. Popularność zyskały spodnie, głównie dzięki powszechności wykonywania pracy wśród kobiet. Normą stało się masowe dołączanie do siły roboczej w fabrykach w celu zastąpienia mężczyzn, którzy byli na wojnie.
Jednak, kobiety nie zostały pozostawione same sobie. Czołowi brytyjscy projektanci (m.in. Norman Hartnell – autor sukni koronacyjnej Elżbiety II) dołączyli do stowarzyszenia Incorporated Society of London Fashion Designers, kierowanego przez projektanta Edwarda Molyneux. Ich celem było zaprojektowanie eleganckiej, wysokiej jakości odzieży spełniającej nowe rządowe standardy.
Co ciekawe, to właśnie II wojnie światowej zawdzięczamy ujednoliconą tabelę rozmiarów ubrań i obuwia. Utility scheme szedł w parze z masową, ustandaryzowaną produkcją, dlatego wszystkie części garderoby musiały otrzymać konkretny rozmiar.
LATA 50. MODA: NEW LOOK CHRISTIANA DIORA
Wszystko zmieniło się to w 1947 roku, kiedy francuski projektant Christian Dior wprowadził na rynek swój New Look, radykalnie zmieniając prostą kobiecą sylwetkę z kwadratowymi ramionami, wiodącą prym przez poprzednią dekadę. Swoją kolekcją zdecydowanie zerwał z powojennym utylitaryzmem.
W jego odsłonie kobieca sylwetka uzyskała talię osy, którą akcentowały wąskie żakiety z wcięcem i rozkloszowane spódnice sięgające połowy łydki. Te eleganckie kreacje były noszone z przezroczystymi pończochami i czółenkami na wysokim obcasie. Pełną spódnicę równoważył kapelusz z szerokim rondem. Wszystko to tworzyło bogaty i dekadencki charakter. Same spódnice zużywały ogromne ilości materiału, które w czasach wojny wystarczyłyby na 10 lub nawet 15 spódnic. Na niektóre potrzebne było nawet 30 metrów materiału!
New Look wywołał dużo kontrowersji. Wiele kobiet krytykowało go i uznawało za zbyt ekstrawagancki, marnotrawny, drogi i wręcz niepatriotyczny. W dodatku te ubrania były po prostu zbyt drogie, nie wspominając o kompletnym braku praktyczności. Uważano, że nowa moda przywraca i umacnia podziały płciowe w społeczeństwie, które w czasie wojny uległy demokratyzacji. Mężczyźni chcieli powrotu do starego porządku sprzed wojny, także w sprawach pracy i zatrudnienia, dlatego rola kobiet została ponownie ograniczona do pani domu, matki i żony.
New Look i towarzyszący mu kontekst społeczny wywołał wiele debat, a nawet publiczne demonstracje w Nowym Jorku i Paryżu.
Pomimo krytyki większość kobiet dobrze przyjęła New Look, a dziś ten styl uznawany jest za kultowy i przełomowy w historii mody. Pomimo jego niepraktyczności i przerysowanej sylwetki, kobiety chętnie zrezygnowały z utylitarnego, wygodnego ubioru na rzecz nowej, zachwycającej mody. Dodatkowo, ten look lat 50. określany był symbolem radości i ulgi po zakończonej wojnie oraz nadziei na lepsze, spokojne jutro – sam Dior tak zresztą własnie go prezentował.
LATA 50. MODA: NAJBARDZIEJ ZNANI PROJEKTANCI – CHRISTIAN DIOR
W roku 1947 Dior stał się gwiazdą paryskiej sceny haute couture i niemal natychmiast odmienił garderobę współczesnej kobiety. „New Look”, nazwa, pod którą styl Diora przeszedł w końcu do historii, silnie odwoływał się do nostalgicznych nastrojów powojennego społeczeństwa.
Ideą Diora nie było tworzenie codziennych, praktycznych ubrań dla pracującej kobiety szybko zmieniających się czasów, ale raczej przywrócenie marzenia z dawnych czasów, kiedy kobiety mogły sobie pozwolić na ekstrawagancję i glamour. New Look był odkrywaniem dobrobytu i dostatku.
Kreator zachwycił świat eleganckimi sukniami midi z podkreśloną talią oraz dodatkami w postaci rękawiczek i fantazyjnych kapeluszy. Ówczesna redaktor naczelna Harper’s Baazar, Carmel Snow w zachwycie nad jego kolekcją wykrzyknęła słowa: „To prawdziwa rewolucja, drogi Christianie, twoje sukienki mają taki nowy wygląd.”.
Zobacz także: Historia mody: lata 60.
LATA 50. MODA: CZOŁOWI PROJEKTANCI – BALENCIAGA
Lata 50. i 60. to złoty wiek Cristóbala Balenciagi. Sukienki z tego okresu stały się wyznacznikami charakterystycznego stylu projektanta. Balenciaga nigdy nie przestawał eksperymentować z tekstyliami, ani poszukiwać estetycznej równowagi i harmonii, kierując się konsekwentnie własną koncepcją elegancji jako syntezy prostoty i śmiałości.
Zainteresowanie innowacyjnymi sylwetkami, które zaczęło się pod koniec lat czterdziestych, dało początek jego nowatorskim kreacjom z lat 50., począwszy od tuniki-worka po sukienkę „baby doll”. We wszystkich tych kreacjach Balenciaga postawił na płynne linie, które raczej otulały, niż krępowały ciało, gwarantując w ten sposób komfort i swobodę ruchów noszącym.
LATA 50. MODA: CZOŁOWI PROJEKTANCI – BALMAIN
Pierre Balmain otworzył swój dom mody w 1945 roku, a w swoich kolekcjach promował niezwykle kobiecą sylwetkę ze ściągniętą talią i długimi spódnicami w kształcie dzwonu.
Kostiumy do hollywoodzkich filmów i spektakli teatralnych zapewniły Balmainowi wielki rozgłos i popularność. Stał się jednym z najbardziej rozchwytywanych projektantów tamtego okresu. Tworzył ubrania do ról i na co dzień dla takich gwiazd jak Mae West czy Vivien Leigh oraz kostiumy do debiutanckiego filmu Brigitte Bardot z 1956 roku zatytułowanego „I Bóg stworzył kobietę”.
Ubierał także niezwykłe i świadome swojego indywidualnego stylu ikony Marlene Dietrich i Katherine Hepburn. Jednak, jego najbardziej ukochaną klientką, która zawsze pozostała w jego sercu była królowa Tajlandii – Sirikit.
KLASYCZNA MODA LAT 50.: HARDY AMIES
W styczniu 1946 roku Amies założył własny dom mody: Hardy Amies Ltd. Marka zasłynęła dzięki swoim klasycznym i pięknie skrojonym ubraniom zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet.
Firma Hardy’ego szybko zyskała rozgłos i nabrała rozpędu w latach powojennych, kiedy to stęsknieni za modą klienci, chwalili się jego eleganckimi i tradycyjnymi wzorami. Dodatkowo, do gustu społeczeństwa bardzo przypadł cytat Hardy’ego: „Codzienne ubranie kobiety musi wyglądać równie dobrze na stacji Salisbury, jak w barze Ritz”.
Jego projekty nie były w żaden sposób przełomowe, ale zaspokajały wszystkie wymagania: były wygodne, dobrze dopasowane i nadające się do noszenia, a jednocześnie wystarczająco modne. Atutem było również niezwykle dobre wykonanie i ponadczasowy, klasyczny design.
LATA 50. MODA: IKONY MODY
Od początków historii kina, najpopularniejsze aktorki stawały się ikonami mody, ambasadorkami marek i muzami największych projektantów. Styl Marilyn Monroe, Brigitte Bardot, Grace Kelly, Sophii Loren oraz Audrey Hepburn naśladowały kobiety na całym świecie.
Francuska aktorka, Brigitte Bardot nosiła wówczas wszystko to, co było charakterystyczne dla tamtych czasów: rozkloszowane sukienki, spódnice w kształcie litery A, bluzki z dekoltem w łódkę, spodnie capri oraz pończochy. W szafie BB nie brakowało strojów w kratkę Vichy, garsonek z tweedu i baletek nawiązujących do jej pasji do tańca. Makijaż oraz fryzura Brigitte także wpisywały się w klimat lat 50. Aktorka spinała włosy w dużego, luźnego koka, często ozdabiając go opaską, usta malowała matową szminką nude i wykonywała klasyczne smoky eyes.
Hollywodzka aktorka, Marilyn Monroe również stawiała na elegancję. Posiadała figurę klepsydry, tak więc nosiła ubrania, które akcentowały wszystkie atuty jej sylwetki. Dopasowana do ciała sukienki z głębokimi dekoltami np. dekoltem amerykańskim, spodnie capri oraz pełne błysku kreacje inspirowane kabaretem były jej znakiem rozpoznawczym. Blond pasma o odcieniu platyny oraz bardzo zmysłowy makijaż z czerwoną szminką w roli głównej – na taki styl stawiała ikona kina i mody.
Zobacz także: Do łask w 2023 roku powracają spodnie capri
LATA 50. MODA: INSPIRACJE MODOWE Z FILMÓW
ŻONA MODNA (DESIGNER WOMAN), 1957
Kino może stanowić niezwykłą inspirację dla miłośników mody. Oczywiste jest, że nic nie odda klimatu lat 50. lepiej niż oryginalne filmy z tamtego okresu.
Na ekranie nie tylko piękne ubrania cieszą oko, ale też fantastyczne aktorki takie jake Grace Kelly, Audrey Hepburn, Marylin Monroe czy Anne Baxter. W komedii romantycznej “Żona modna” z 1957 roku Lauren Bacall gra Marillę, projektantkę mody. Aktorka zachwyca pięknymi strojami, które nosi i projektuje.
OKNO NA PODWÓRZE (REAR WINDOW), 1954
Grace Kelly w filmie Hitchcocka “Okno na podwórze” z 1954 roku wciela się w rolę Lisy Fermont. Jej zachwycające stroje zawdzięczamy projektantce kostiumów Edith Head.
Jako “kobieta z towarzystwa” Fremont nigdy nie nie nosi dwa razy tego samego stroju i uwielbia „suknie prosto z samolotu lecącego z Paryża”.
ELEMENTY MODY LAT 50. WSPÓŁCZEŚNIE
Jedną z marek, która nieustannie inspiruje się modą retro i reinterpretuje trendy mody lat 50. jest dom mody Dior. Maria Grazia Chiuri, obecna dyrektor kreatywna brandu, chętnie wprowadza do swoich kolekcji nowe wcielenia dawnych krojów, znany z projektów samego założyciela, Christiana Diora.
Szerokie spódnice z wąską talią, zestawiane z koszulami i płaskimi balerinkami to jedna z najpowszechniejszych, współczesnych sylwetek inspirowanych schludną i kobiecą modą lat 50. Niedawno do trendów wróciły także rybaczki – spodnie capri, tak lubiane przez szykowne aktorki Hollywood lat 50. Świetnie wyglądają do nich lekko luźne koszule – najlepiej w klasycznym, białym kolorze, a całość tworzy efekt niż styl Audrey Hepburn.
MODA LAT 50.: KULTOWE DODATKI
Moda lat 50. to także wyjątkowe dodatki, które definiowały styl tamtych czasów i wciąż inspirują współczesne trendy. Te ikoniczne akcenty z lat 50. powracają teraz, dodając wyjątkowego, retro charakteru do dzisiejszych stylizacji. Okulary Cat-eye, o charakterystycznym kształcie przypominającym oczy kota, stanowiły jedno z najbardziej rozpoznawalnych elementów tamtej dekady. Obecnie powracają w różnorodnych wersjach, nadając elegancji i wyrafinowania każdemu lookowi.
Chustki noszone na głowie były nieodłącznym elementem damskiej garderoby lat 50. Ich wzorzyste warianty teraz powracają jako modne dodatki, wiązane w kokardę lub noszone jako ozdobna opaska, dodając charakteru nawet najprostszym stylizacjom.
Zdjęcie główne: Instagram @wonmagazine
