Świat mody jest na tyle nieoczywisty, różnorodny i inspirujący, że chęć pokazania go na ekranie, nie wymaga budowania dodatkowej fabuły. Z kolei postaci, które tworzą tę branżę są tak barwne, kontrowersyjne i wyjątkowe, że już dawno mogłyby zdobyć wszystkie liczące się w kinematografii nagrody. Choć mieliśmy już do czynienia z kilkoma znanymi produkcjami, gdzie zawodowi aktorzy zinterpretowali wybranych projektantów czy redaktorów, ich niepowtarzalność ciągle pozostaje wyzwaniem, podejmowanym przez twórców filmów dokumentalnych. Branża, wręcz niemożliwa do pokazania w sposób jednoznaczny, doczekała się obrazów, których twórcy starają się być dalecy od podkoloryzowań, a tematy przez nich podejmowane, wykraczają poza sztywne ramy tego, w jaki sposób dzisiaj niektórzy zwykli definiować modę. Spośród wielu zasługujących na uwagę pozycji, przedstawiamy Wam 12 filmów dokumentalnych o modzie, które musicie zobaczyć!
Valentino: The Last Emperor (2008), reż. Matt Tyrnauer
„Wiem czego chcą kobiety. Chcą wyglądać pięknie”. Można powiedzieć, że ta deklaracja tłumaczy w pewnym sensie sukcesy, jakie za czasów swojej aktywności w branży odnosił Valentino Garavani. Zanim w 2007 roku przeszedł na emeryturę, był bez wątpienia jednym z ulubionych projektantów gwiazd, a jego sukienki co roku lądowały na czerwonym dywanie podczas najważniejszych imprez w show biznesie. W 2008 roku, sylwetką oraz dorobkiem założyciela marki Valentino równie oczarowany okazał się być reżyser Matt Tyrnauer, który uczynił Włocha bohaterem swojego dokumentalnego filmu Valentino: The Last Emperor. Obraz miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, a rok później magazyn Indiewire obwołał go najbardziej kasowym filmem dokumentalnym 2009 roku. Choć obecnie na wizerunek marki pracują (z równie zadowalającymi rezultatami) Maria Grazia Chiuri i Pier Paolo Piccioli, postać Valentino, jako znawcy kobiecego piękna (i nie tylko!) pozostaje ciągle niezwykle inspirująca i zdecydowanie warta przypomnienia.
The September Issue (2009), reż. R. J. Cutler
Film R. J. Cutlera to jeden z najbardziej znanych dokumentów o tematyce modowej. Trudno się dziwić – amerykański reżyser wziął na tapetę temat, który budzi ogromne emocje już od kilkunastu lat, a przynajmniej od momentu, kiedy redaktor naczelną Vogue US została Anna Wintour. Na wrześniowe wydanie tego tytułu, co roku czeka się z wypiekami na twarzy, a pytania, kto pojawi się na okładce, i rzeczy których projektantów pokaże się w edytorialach, to po wakacjach temat numer 1 na rynku modowych pism luksusowych. The September Issue przybliża nam nie tylko prace nad jednym z wrześniowych wydań Vogue’a, ale również sylwetkę samej Wintour i (niesłusznie) pozostającej w jej cieniu Grace Coddington. Dokument Cutlera to pozycja godna zainteresowania, nie tylko dla czytelniczek Vogue’a.
Szalona miłość – Yves Saint Laurent (2010), reż. Pierre Thoretton
Choć w ostatnim czasie temat Yves’a Saint Laurenta był podejmowany w kinie dwukrotnie i niemal w tym samym czasie, zarówno obraz Jalila Lesperta, jak i ten w reżyserii Bertranda Bonello nie pokazują francuskiego projektanta tak „blisko” i emocjonalnie, jak dokument L’Amour fou, czyli Szalona miłość – Yves Saint Laurent. Jego twórca Pierre Thoretton wziął sobie za narratora osobę najmocnej związaną z Saint Laurentem, jego wieloletniego partnera Pierre’a Bergé. To właśnie ich związek stał się głównym tłem dla całej opowieści sfilmowanej przez Thorettona i mimo, że pokazywany tylko z perspektywy Bergé, pokazuje obraz jednego z najważniejszych projektantów w historii najbliżej, jak dotychczas miało to miejsce w kinematografii.
Bill Cunningham. New York (2010), reż. Richard Press
Bill znany był z tego, że po Nowym Jorku przemieszczał się na swoim czerwonym rowerze, ubrany w charakterystyczną niebieską kurtką (co ciekawe kupioną jako uniform paryskich robotników). Niezmiennie jego nazwisko kojarzone jest przede wszystkim z obiektywem, który jest w stanie uchwycić znacznie więcej, niż stylizacje przypadkowych nowojorczyków czy tamtejszą modową śmietankę towarzyską.
Bez niego termin „moda uliczna” nie miałaby racji bytu, a The New York Times nie miałby jednej z najciekawszych rubryk na swoich łamach. Postać Cunninghama postanowił przybliżyć nam w 2010 roku Richard Press, a jego film Bill Cunningham. New York – jeżeli nie z fascynacji samym fotografem, należy zobaczyć choćby dla bohatera drugoplanowego, jakim bez wątpienia jest tutaj właśnie Nowy Jork. Uwaga, można się zauroczyć jednym i drugim.
Political Dress (2011), reż. Judyta Fibiger
Moda w okresie PRL-u ciągle pozostaje bardzo inspirującym tematem. Na rynku ukazała się właśnie książka autorstwa Aleksandry Boćkowskiej – To nie są moje wielbłądy, a filmowo, stosunek Polaków do mody rewelacyjnie przedstawia dokument Judyty Fibiger Political Dress. Reżyserka ukazuje widzom doświadczenia ludzi, którzy w pewien sposób wpłynęli na oblicze mody w ówczesnej Polsce, a o opinię poprosiła takie nazwiska jak Wajda, Rolke, Hoff, Głowacki, Hulanicki czy Sasnal. Film Fibiger stara się wytłumaczyć nie tylko to, czym w PRL-u groziło założenie kolorowych skarpetek, jak na polskie ulice przemycano fascynację tym, co działo się wówczas na Francji, czy jak fotografowało się i pisało o modzie, kiedy kraj objęto stanem wojennym. Jest to przede wszystkim niezwykle pouczający obraz, zwłaszcza dla młodych ludzi, którym wydaje się, że w okresie PRL-u ludzie w ogóle nie interesowali się modą. Co więcej, reżyserka skutecznie przypomina, że że tamtym okresie, moda była zdecydowanie znacznie czymś więcej, niż tylko ubraniem.
Diana Vreeland: The Eye Has to Travel (2011), reż. Lisa Immordino Vreeland, Bent-Jorgen Perlmutt i Frédéric Tcheng
Zanim branża zyskała Annę Wintour i Carine Roitfeld, postacią, która najlepiej odzwierciedlała stanowisko redaktora mody była bez wątpienia Diana Vreeland. Pisząca dla Vogue’a i Harper’s Bazaar dziennikarka, została bohaterką filmu dokumentalnego swojej wnuczki Lisy Immorino Vreeland oraz Benta-Jorgena Perlmutt i Frédérica Tchenga, który premierowo w 2011 roku obejrzeli goście festiwalu filmowego w Wenecji. Obraz skupia się zarówno na okresie lat 20., kiedy Diana przeprowadziła się do Nowego Jorku, który zewsząd zalewał ją inspiracjami ze świata tańca, muzyki i mody, jej przeprowadzce do Londynu, już z mężem Reedem Vreelandem, a następnie początkach pracy w roli redaktorki amerykańskiego Harper’s Bazaar. Sporą część dokumentu poświęcono działaniom Vreeland w redakcji Vogue’a gdzie bardzo szybko awansowała na stanowisko redaktor naczelnej, sprawując je do 1971 roku. Niezwykle wciągająca historia, w efekcie uczyniła Diana Vreeland: The Eye Has to Travel jedną z najciekawszych propozycji wśród dokumentów z modą roli głównej. To trzeba zobaczyc!
In Vogue: The Editor’s Eye (2012), reż. Fenton Bailey [&] Randy Barbato
Jeżeli podobał Wam się The September Issue, swoją wiedzę na temat najpotężniejszego pisma w branży mody warto uzupełnić o dokument produkcji HBO – In Vogue: The Editor’s Eye. Wydany z okazji 120 lat funkcjonowania Vogue’a na rynku obraz w reżyserii Fentona Baileya i Randy Barbato, zapoznaje widza z postaciami, bez których trudno dzisiaj nie powiązać historii powstawania pisma. Babs Simpson, Tonne Goodman, Phyllis, Posnick, Jade Hobson czy Carlyne Cerf, którzy – poza Grace Coddington – zapewne niewiele Wam mówią. To jednak oni stoją za wieloma niepowtarzalnymi sesjami i materiałami, które pojawiały się na łamach pisma przez ostatnich kilkanaście lat, wpływając tym samym na jego prestiż i wyjątkowość. Dokument HBO przede wszystkim ciekawie przybliża nam funkcję, jaką w ramach pisma pełni Fashion Editor, a o niewątpliwej sile przekonywania, wizjonerstwie i ogromnym profesjonaliźmie osób zajmujących to stanowisko w magazynie Vogue, opowiadają m.in. Marc Jacobs, Natalia Vodianova czy Sarah Jessica Parker. Rzecz jasna nie zabrakło też komentarzy Anny Wintour, jednak tym razem, to nie ona gra tutaj pierwsze skrzypce.
Mademoiselle C (2013), reż. Fabien Constant
Półtorej godziny to stosunkowo niewiele, by wyczerpująco przedstawić postać tak barwną, jak była redaktor naczelna Vogue Paris. Fabien Constant postanowił jednak zmieścić w tym przedziale czasowym portret Carine Roitfeld. Mimo, że w opinii sporej liczby odbiorców to, co pokazał reżyser, można skrócić przynajmniej o godzinę, mimo wszystko warto poświęcić temu obrazowi chwilę wolnego czasu. Wystarczającym argumentem zachęcającym do seansu, jest bowiem sama postać Roitfeld. Już w pierwszej minucie obcowania z nią na ekranie, zdajemy sobie sprawę z jak nietuzinkową osobowością mamy do czynienia. Już dawno przekonali się o tym Riccardo Tisci, Anna Wintour, Donetalla Versace czy Tom Ford, których wypowiedzi usłyszymy w obrazie Constanta. Choć dla niektórych zbyt pompatyczne, to jednak idealnie oddające pozycję Mademosiselle C w świecie mody.
Tomasz Ossoliński. Before the show (2014), reż. Judyta Fibiger
Reżyserka Political Dress powróciła w 2014 roku z nowym dokumentem swojego autorstwa, skupiając się tym razem na jednym z najlepszych krawców wśród polskich projektantów, i najlepszym projektancie wśród krawców, oglądanym obecnie w roli mentora polskiej edycji programu Project Runway – Tomaszu Ossolińskim. Judyta Fibiger postanowiła przedstawić nam, jak wyglądają przygotowania pokazu kolekcji Ossolińskiego oraz jak odnajduje się w tym wszystkim najważniejsza osoba i sprawca całego zamieszania, czyli projektant. Tego typu konwencja z pewnością nadaje obrazowi odpowiednią dynamikę, skutecznie wciągającą widza do świata, w którym każda minuta jest na wagę złota, czy raczej detalu na poszczególnych zaprezentowanych na wybiegu kreacjach. Świetne recenzje, podkreślające przede wszystkim, że Tomasz Ossoliński. Before the show daleki jest od idealnie skrojonej laurki dla projektanta, zachęcają też do tego, by film obejrzał każdy – bez względu na to, czy Ossolińskiego kojarzy z projektowaniem, czy jedynie (i niestety) z programem telewizyjnym.
Dior and I (2014), reż. Frédéric Tcheng
W 2012 roku, gdy Raf Simons objął stanowisko dyrektora kreatywnego w domu mody Christian Dior, w branży zawiało niepewnością. Redaktorzy i krytycy mody zaczęli się zastanawiać, jak hołdujący wcześniej minimalistycznym rozwiązaniom belgijski projektant, poradzi sobie z pracą dla marki, kojarzącej się z wystawnym szykiem i przede wszystkim haute couture – co dotychczas było Simonsowi raczej obce. Szefostwo grupy LVMH zaufało projektantowi z pełnym przekonaniem, że podoła zadaniu i stworzy kolekcję, która da początek nowego rozdziału w historii marki Dior. Za kulisy powstawania pierwszej kolekcji wysokiego krawiectwa według wizji Belga zdecydował się zabrać nas Frédéric Tcheng, ten sam, który pracował przy produkcjach Valentino: The Last Emperor i Diana Vreeland: The Eye has to Travel. Jego najnowsze dzieło Dior and I, oprócz tego, że przedstawia nam – dla większości zupełnie nieznany – portret Simonsa, to jeszcze pokazuje niemalże krok po kroku, jak wygląda powstawanie kolekcji haute couture, zdradza towarzyszące temu emocje i organizowanie wydarzenia, będącego idealnym zwieńczeniem ciężkiej pracy całego sztabu zaangażowanych do projektu ludzi. Film Tchenga pokazywany był w ramach ostatniego Warsaw Film Festival, gdzie został przyjęty przez widzów bardzo pozytywnie. Już w maju Dior and I ponownie powróci na polskie ekrany za sprawą Screening Fashion – Moda na ekranie, czyli zupełnie nowej sekcji krakowskiego festiwalu kina niezależnego Off Camera.
Jeremy Scott: The People`s Designer (2015), reż. Vlad Yudin
„Chcę żyć, imprezować, bawić się, tworzyć moment” – mówi dyrektor kreatywny Moschino i zapowiada premierę swojej zekranizowanej biografii. Dokument o projektancie włoskiej marki pt. „Jeremy Scott: The People`s Designer” wejdzie do teatrów 18 września bieżącego roku. Twórcy filmu „Valentino: Ostatni cesarz wielkiej mody” prezentują swoją kolejną produkcję i przybliżają widzom fenomen amerykańskiego projektanta, którego kochają największe gwiazdy, topowe modelki i ceni branża mody. O popularności Scotta najlepiej świadczy obsada dokumentu, w którym zobaczymy między innymi: Katy Perry, Rihannę, Ritę Orę, Miley Cyrus, Asap Rocky`ego, Jareda Leto czy Paris Hilton. „ Jego ubrania posiadają narrację, własną historię” – przekonuje przyjaciółka Jeremy`ego i twarz nowej kampanii Moschino – Katy Perry.
The Super Models Apple TV (2023), reż. Barbara Kopple
The Super Models to nowy serial dokumentalny Apple TV +. Produkcja zgłębia kariery największych sław modelingu lat 90: Cindy Crawford, Naomi Campbell, Linda Evangelista czy Christy Turlington.
Produkcja trafiła na platformę 20 września 2023 roku.
Zdjęcie główne: Instagram @diorandimovie
